Choroby reumatyczne – wszystko, co powinieneś wiedzieć

20 października 2022

Choroby reumatyczne stanowią wyjątkowo dotkliwą grupę. Ich obecność wiąże się z występowaniem dolegliwości bólowych i może prowadzić do postępującej niepełnosprawności. Charakterystyczną oznaką reumatyzmu jest występujący stan zapalny, który odpowiada za zmiany reumatyczne w stawach. Jakie są rodzaje chorób reumatycznych i jak je leczyć?

Co to są choroby reumatyczne?

Choroby reumatyczne (układu ruchu) należą do grupy chorób autoimmunologicznych, które wynikają z nieprawidłowej pracy układu odpornościowego. W wyniku niepoznanej dysfunkcji ciało postrzega własne komórki za chorobowe, co prowadzi do reakcji ze strony układu immunologicznego. Nasila się stan zapalny, który prowadzi do niszczenia tkanek łącznych organizmu i w konsekwencji – silnego bólu, zanikania struktur stawowych i postępującej niepełnosprawności.

Choroby reumatyczne – rodzaje

Choroby reumatyczne początkowo atakują tkankę łączną, która wspiera konstrukcję stawów, mięśni i skóry. W wyniku rozwoju schorzenia może dojść również do niszczenia naczyń krwionośnych, co skutkuje wystąpieniem zaburzeń pracy różnych narządów i układów. Ogólny podział chorób reumatycznych wyróżnia:

układowe choroby tkanki łącznej,
spondyloartropatie (choroby tkanki łącznej z jednoczesnym wystąpieniem zapalenia stawów obwodowych i kręgosłupa).

Większy pogląd na temat występujących rodzajów chorób reumatycznych oferuje stosowana powszechnie klasyfikacja ARA opracowana przez fundację American Collage of Rheumatology.

Klasyfikacja chorób reumatycznych wg ARA

W klasyfikacji chorób reumatycznych wg ARA wyróżnia się 10 grup głównych chorób układu ruchu. Należą do nich:

Układowe choroby tkanki łącznej – m.in. reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), toczeń rumieniowaty układowy (TRU), zespół antyfosfolipidowy (APS), MIZS, twardzina układowa, martwicze zapalenie naczyń, zespół Sjögrena czy zapalenie wielomięśniowe.
Seronegatywne zapalenie stawów kręgosłupa – np. łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie stawów występujące przy przewlekłych chorobach jelit.
Chorobę zwyrodnieniową stawów (wtórna i pierwotna).
Zapalenie stawów przy infekcji wywołanej bakteriami, wirusami, grzybami i pasożytami.
Zapalenie stawów współtowarzyszące chorobom metabolicznym i gruczołowym dokrewnym – np. dna moczanowa.
Nowotwory m.in. układu krwiotwórczego.
Zaburzenia nerwowo-naczyniowe.
Choroby kości i chrząstek.
Zmiany pozastawowe.
Zmiany w stawach i innych obszarach chorobowych.

Dowiedz się, co to jest RZS z naszego wcześniejszego artykułu!

Choroby reumatyczne – przyczyny

Mechanizm funkcjonowania chorób reumatycznych o podłożu autoimmunologicznym nie został dobrze poznany i trudno określić, co dokładnie odpowiada za rozprzestrzeniający się w organizmie stan zapalny. Specjaliści wskazują czynniki, które mogą zwiększać szanse na wystąpienie dolegliwości reumatycznych u poszczególnych osób. Zalicza się do nich m.in.:

uwarunkowania genetyczne,
palenie papierosów,
niezdrowa dieta obfitująca w nadmiar soli,
niedobór wapnia i witaminy D,
częste infekcje wirusowe i bakteryjne,
zaburzenia endokrynologiczne i immunologiczne,
aktywność fizyczna obciążająca stawy lub brak ruchu.

Choroby reumatyczne – objawy

Objawy chorób reumatycznych u większości pacjentów dotyczą stawów w organizmie. Pierwszym symptomem świadczącym o obecnej nieprawidłowości jest przeszywający ból i sztywność, które występują po przebudzeniu się. W miarę rozwoju choroby pojawia się silny ból i obrzęk, a często również miejscowe zaczerwienienie i podwyższona temperatura ciała. Osoby zmagające się z reumatyzmem tracą możliwość wykonywania pełnego zakresu ruchu, a w poważniejszym przypadkach – staw ulega deformacji.

Choroby reumatyczne – jakie badania wykonać?

Im szybciej zmiany reumatyczne w stawach zostaną rozpoznane, tym leczenie pozwoli ograniczyć proces rozwoju choroby i wpłynie na jej regresję. Przy diagnozie w pierwszej kolejności sprawdzi się wykonanie pełnej morfologii krwi, a także pomiar OB, CRP i RF. W dalszej diagnostyce warto także ustalić poziom kwasu moczowego w surowicy krwi, przeciwciał anty-CCP oraz stężenie antystreptolizyny.

Leczenie chorób reumatycznych

Przy leczeniu chorób reumatycznych wykorzystuje się środki farmakologiczne o działaniu przeciwobjawowym i przeciwzapalnym, które spowalniają proces postępu choroby. Wśród nich najczęściej stosowane to: leki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz glikokortykosteroidy. Proces leczenia wspierają terapie z wykorzystaniem masażów i zabiegów o charakterze prozdrowotnym. Jednym z nich są kąpiele borowinowe, które pomagają zwalczyć dolegliwości bólowe i wzmocnić organizm.

Nietypowe choroby reumatyczne

Wybrane choroby reumatyczne można uznać za rzadkie i nietypowe ze względu na mało powtarzalny charakter oraz występujące objawy. Pacjenci nigdy nie powinni rezygnować z dokładnej diagnostyki, która pomoże ustalić, jaka walka toczy się w organizmie. Do grupy nietypowych schorzeń reumatycznych zaliczane są m.in. nawracające zapalenie chrząstek, zespół Churga-Strauss, choroba Stilla czy choroba Behceta.

Przeczytaj także: Choroba zwyrodnieniowa stawów – objawy, przyczyny, leczenie.

Profilaktyka chorób reumatycznych

Ważnym elementem w procesie zapobiegania reumatyzmowi jest prowadzenie zdrowego trybu życia. Niezbędnym składnikiem jest włączenie do swojego życia regularnej aktywności fizycznej, która korzystnie wpłynie na utrzymanie masy ciała w normie. Obecność nadwagi lub otyłości dodatkowo obciąża stawy, dzięki czemu są bardziej podatne na wystąpienie różnych dolegliwości zapalnych.

Dodatkowo warto zadbać o zbilansowaną dietę bogatą w witaminy, składniki mineralne, odpowiednią podaż białka, węglowodanów i tłuszczów. W przypadku tych ostatnich sprawdzą się szczególnie kwasy omega-3 i omega-6, które wykazują właściwości przeciwzapalne.

Przeczytaj więcej na temat życia z RZS w naszym wcześniejszym artykule!

Czy brak witamin jest przyczyną chorób reumatycznych?

Nie można w pełni zgodzić się z tym, że brak witamin w diecie odpowiada za choroby reumatyczne, jednak długotrwały niedobór wybranych składników zwiększa szansę wystąpienia chorób reumatycznych. Warto zwrócić uwagę na uzupełnienie codziennych posiłków w produkty zawierające wapń, potas, wit. K, wit. D oraz witaminy z grupy B, które wpływają na utrzymanie kości i stawów w prawidłowej kondycji.

Dowiedz się więcej na temat reumatoidalnego zapalenia stawów w ciąży z naszego artykułu blogowego!